تقرير ولفسن از نظريه اسپينوزا درباره اراده خدا و مقايسه آن با آراء بعضي حكيمان مسلمان

Main Author: Zohreh Tavaziani
Format: Article eJournal
Bahasa: fas
Terbitan: , 2020
Subjects:
Online Access: https://zenodo.org/record/3669642
Daftar Isi:
  • چکيده فارسي: سخن بر سر جواز يا عدم جواز نسبت اراده به خداست. اسپينوزا فيلسوف نامدار يهودي قرن هفدهم از جمله فيلسوفاني است که به صراحت در جواز نسبت اراده به خدا ترديد افکنده است. او نه تنها صريحا آزادي اراده را در خدا انکار کرده است بلکه به تصريح، همان حکم را در مورد انسان نيز جاري دانسته است و شارح بزرگ او ولفسن در تقرير خود از نظريه وي، ضمن توضيح نظر وي اعتراف مي کند که اسپينوزا در بحث اراده خداوندي به آراي فيلسوفان قرون وسطي و فيلسوفان عرب که احتمالا از طريق ابن ميمون فيلسوف نامدار ديگر يهودي در جريان آن قرار گرفته، متفطن بوده است و تا حدي نيز متاثر از آرا و انديشه هاي ايشان شده است. در اين مقاله سعي شده ضمن توضيح و تبيين نظريه اسپينوزا در مساله اراده به تقرير ولفسن، نظر چند تن از حکيمان مسلمان نيز که در همين مساله اما و اگرهايي داشته اند تحليل شود تا در نتيجه نشان داده شود که بسياري از اختلافات ميان اين بزرگان لفظي بوده و در وراي بحث هاي لفظي مشابهت هاي زيادي ميان تفکر ايشان يافت مي شود و آنچه نهايتا براي جمله آنها اصالت دارد سمت و سو دادن بحث اراده به صورتي است که کمال خداوندي و شانيت الهي کمترين خدشه اي نبيند. چکيده عربي: ان الحديث يدور حول جواز نسبه الإراده إلي الله أو عدمه. و يعد اسبينوزا الفيلسوف اليهودي الشهير في القرن السابع عشر من الفلاسفه الذين شککوا بصراحه بجواز نسبه الإراده الي الله. و لم ينکر اسبينوزا بصراحه حريه الإراده لدي الله فحسب بل جعل الحکم ذاته ساريا علي الإنسان. إن ولفسن شارح نظريه اسبينوزا و في إطار تقريره لنظريه الأخير أعطي شرحا حولها و أقر بان اسبينوزا کان في بحث الإراده الإلهيه متفطنا لآراء فلاسفه القرون الوسطي والفلاسفه العرب الذين قد يکون تعرف علي آرائهم عن طريق الفيلسوف اليهودي الشهير الآخر «ابن ميمون» و تأثر بعض الشئ بآرائهم و أفکارهم. و نحاول في هذه المداخله توضيح و تبيان نظريه اسبينوزا في مسأله الإراده، کما نتعرض بالتحليل لتقرير و لفسن و آراء عدد من الفلاسفه المسلمين الذين کان لهم رأي آخر في الموضوع لنبين بالتالي أن الکثير من الخلافات بين هؤلاء الفلاسفه الکبار کانت لفظيه بحيث نجد ما وراء الأبحاث اللفظيه، تشابها کبيرا في أفکار هؤلاء و أن ما هو أصيل بالنسبه لهم، هو توجيه مبحث الإراده بشکل لا ينال من الذات الإلهيه.