ابن ميمون و تاثير بر اسپينوزا در مسئله صفات خدا
| Main Author: | Zohreh Tavaziani |
|---|---|
| Format: | Article Journal |
| Bahasa: | fas |
| Terbitan: |
, 2020
|
| Subjects: | |
| Online Access: |
https://zenodo.org/record/3669454 |
Daftar Isi:
- نگارنده مقاله حاضر می خواهد نشان دهد، ابن میمون فیلسوف نامدار یهودی قرون وسطی بر اسپینوزا، دیگر فیلسوف یهودی تبار عهد رنسانس، تاثیر گذار بوده و این تاثیر در هر دو شکل ایجابی و سلبی، صورت بسته است. تاثیر ابن میمون که فرد تربیت یافته سنت اسلامی است به یک معنا تاثیر حکمای اسلامی نیز تلقی می شود. نگارنده برای اثبات ادعای خود، بعد از معرفی اجمالی دو فیلسوف، تنها به ذکر چندین مساله اتفاقی و اختلافی بسنده نموده است تا توانسته باشد به هدف خود نزدیک شده باشد. مسائلی که مورد اتفاق هر دو فیلسوف بوده عبارتند از: 1- اعتقاد به خدای واحد، که هر دو فیلسوف تحت تاثیر اندیشه های دینی و تربیت یهودی به آن رسیده اند. 2- اعتقاد به عینیت وجود و ماهیت در خدا، که ابتدا ابن میمون تحت تاثیر حکمای اسلامی به آن رسیده و بعد این اندیشه را به اسپینوزا منتقل نموده است. مسائل اختلافی مورد اشاره در این مقاله عبارتند از: 1- وجود صفات ذاتی برای خدا که ابن میمون اساسا، اصل اتصاف به صفات ذاتی را به دلایلی که در مقاله آمده است، باور نداشته، در حالیکه اسپینوزا به وجود صفات لایتناهی در خدا معتقد بوده است. 2- اعتقاد به صفت« بعد» برای خدا، که اسپینوزا آنرا به منظور توجیه ربط عالم به خدا مطرح ساخته، اما ابن میمون به دلیل تاثر از فرهنگ دینی خود و همچنین تحت تاثیر اندیشه های کلامی - فلسفی حکمای مسلمان از قبول چنین نسبتی سرباز زده است. 3- قول به حدوث عالم که از باورهای جدی ابن میمون بوده اما اسپینوزا، اساسا، نظام خاصی را برای این منظور طراحی نموده است که به نظام «حالات» معروف است. در نظام حالات، عالم، ظهور دومین صفات حق در حالات است که تبیین خاص خود را دارد. 4- عدم پذیرش نسبت «عقل» و «اراده» به خدا از سوی اسپینوزا، که سنتی بر خلاف عموم فیلسوفان قرون وسطی و از جمله ابن میمون است. توجیه وی بر این امر این است که «عقل» و «اراده» از حالات فکر هستند، بنابراین نمی توانند صفات خدا باشند. سوای از اصل اتصاف، که محل اختلاف دو فیلسوف است، هر دو حکیم منعی در انتساب بعضی ویژگیها و احکام به خدا نمی بینند. گرچه در این مورد هم اختلاف دو فیلسوف در بعضی مواضع روشن است.